nettime-nl: Het briefgeheim doodverklaard (Het Parool, 22 dec 1997)

[Karin Spaink <kspaink@xs4all.nl>]

Het briefgeheim doodverklaard


Echt snappen doen journalisten Internet nog niet. De pers
heeft zelden in de gaten welke zaken er spelen, en begrijpt
niet goed dat sommig Internet-nieuws ook 'echt' nieuws is:
met andere woorden, interessant voor meer mensen dan de
direct betrokkenen. En zelfs voor mensen die zelf níet op het net zitten.

	Internet-provider WorldOnline (WOL) had twee weken geleden
een netelig probleem. De postbussen van hun abonnees bleken
voor buitenstaanders eenvoudig te kraken: WOL kent haar
abonnees automatisch een wachtwoord toe dat je nodig hebt
om je mail op te halen, en buitenstaanders ontdekten met
welke simpele logica die wachtwoorden werden aangemaakt.
Van elke abonnee die zijn wachtwoord niet zelf had
aangepast, lag de correspondentie derhalve voor het
grijpen. Die situatie is vergelijkbaar met die waarin de
PTT alle postbussen keurig netjes een slot geeft maar in de
hoek van het postkantoor een sleutelbos laat slingeren,
waarbij bovendien duidelijk is welk slot welke sleutel
behoeft. Elke onverlaat kon erbij.

	WOL maakte zich boos op degenen die met voor hen zo
pijnlijke bericht kwamen - pijnlijk, omdat het bewees dat
hun beveiliging knudde is - en stak voorts haar neus in de
lucht: ze wisten van niets, zeiden ze, heus niet. Wel
hadden ze vlak ervoor al hun abonnees een briefje gestuurd
dat er een 'probleempje' was en dat het misschien handig
was wanneer iedereen het automatisch aangeleverde
wachtwoord zou veranderen. (Het werkelijk stompzinnige is
dat WOLs aanpak niet deugt. Automatische wachtwoorden
genereren (zoals bijvoorbeeld pincodes dat ook zijn) is een
doodernstige zaak en vergt zwaar programmeerwerk. En het is
raar om eerst zelf lekke wachtwoorden aan te maken en dan
vervolgens van je clientèle te eisen dat die je fout
verbeteren. Het is aanzienlijk slimmer abonnees meteen zelf
een wachtwoord te laten kiezen; dan zit er tenminste geen systematiek achter.

	Het raarste is echter dat de kranten niets in de gaten
hadden. Op het Nederlandse deel van Internet was het
redelijk groot nieuws, maar daarbuiten scheen niemand de
portee van zulke berichten te doorgronden. "Ieders mail
ligt op straat? Oh. Is dat erg, dan?" Ja, dat is erg. Net
zoals het normaal is dat de kranten berichten over een
gezonken postschip met daarin duizenden brieven die van
Nederland naar de Verenigde Staten verstuurd hadden moeten
worden, dienen kranten het te melden wanneer digitale post
open en bloot ligt. De veiligheid van chipcards en pincodes
is een regelmatig terugkerend onderwerp in de gewone pers;
de veiligheid van providers zou dat eveneens horen te zijn.
Zeker nu steeds meer communicatie via Internet verloopt,
dienen kapotte fire-walls, lekke beveiliging, hacks op
systeemniveau en dergelijke op eenzelfde manier behandeld
te worden als nieuws over het vangen van stelende
PTT-medewerkers, een uitval van een telefooncentrale of
Girotel dat een week op z’n rug ligt. Wie dat niet begrijpt
is een slecht journalist.

	Dat minister Sorgdrager vindt dat op e-mail geen
briefgeheim rust, zou met gemak de voorpagina’s van alle
kranten hebben moeten halen. Dat was niet het geval: er
zijn kennelijk teveel slechte journalisten. Er konden wat
kleine berichtjes in de krant van af, dat was alles.
Sorgdrager vindt dat alleen wie zijn e-mail volledig
beveiligt - je kunt e-mail als het ware verzegelen, zodat
alleen de geadresseerde de mail in kwestie kan lezen - zich
mag beroepen op het briefgeheim. Al het andere, van
kattebel en liefdesbrief tot zakelijke post, afspraken en
andere belangrijke mededelingen, zou in de ogen van het
ministerie van Justitie onbeschermd verkeer moeten zijn en
mag in principe door anderen worden geopend.

	Het wrange is dat ondertussen zowel de Nederlandse als de
Europese wetgever erop aansturen om de programma’s die je
nodig hebt om e-mail op die manier te versleutelen -
zogeheten encryptie-programma’s - aan banden te leggen. Je
mag encryptie alleen gebruiken, zo is het bedoeling,
wanneer je een kopie van je sleutel bij de een of andere
instantie afgeeft, zodat de overheid altijd de mogelijkheid
in handen heeft om verzegelde e-mail te ontsluiten. Vanwege
de criminaliteit, zeggen ze. Want mensen die slechte
bedoelingen hebben, zouden hun digitale correspondentie
kunnen beveiligen en dan kunnen wetshandhavers daar geen wijs meer uit.

	Nu zal het best zo zijn dat criminelen encryptie
gebruiken. Maar stapels nette mensen doen het ook, en wie
garandeert mij dat justitie mij altijd bij de nette mensen
indeelt en niet onderhands eens een sleuteltje weggeeft als
een overijverige diender meent dat er wel eens rare dingen
in mijn mail zouden kunnen staan? Iedereen heeft bovendien
het recht om willekeurig welke codering te gebruiken die
slechts door een selecte groep te begrijpen is - kinderen
deden vroeger niet anders, en dat zal nog steeds gelden.
Het is simpelweg spánnend om iets schrijven waar de meester
of je ouders geen touw aan kunnen vastknopen, en daar een
systeem voor te verzinnen. Het mag bovendien. Het is
gepermitteerd geheimen te hebben, ook voor de overheid, en
niemand hoeft aan de overheid te vertellen wat de sleutel
is tot zijn of haar private systeem.

	De overheid denkt daar anders over. E-mail is niet
beschermd, tenzij je encryptie gebruikt - en wie encryptie
gebruikt dient te worden verplicht de overheid de middelen
in handen te geven om die verzegeling ongedaan te maken, de
encryptie te breken.

	Wat me zorgen baart is dat, mochten beide maatregelen
doorgang vinden, het briefgeheim op het net effectief niet
meer bestaat. Voeg daarbij dat steeds meer post via het net
verstuurd zal worden in plaats van via de bodes der PTT
(mensen sturen elkaar tegenwoordig nog zelden brieven, maar
op het net gebeurt dat weer volop en heeft de schone kunst
der correspondentie een enorme impuls gekregen), en dan kun
je alleen maar constateren dat er weliswaar iets als
briefgeheim bestaat maar dat het medium dat daaronder valt
- de brief - in onbruik raakt en de moderne opvolger ervan
vogelvrij is verklaard.

	Binnen een paar jaar is het briefgeheim dood. En de
kranten vinden dat tot mijn schrik geen belangrijk nieuws.

Karin Spaink
Het Parool, 22 december 1997
	



--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.